कर्जत शहरातील एका सामान्य व्यक्तीची ही कहाणी. पण, साधेपणाच्या आवरणाखाली संघर्षाचे प्रचंड वादळ आहे, अश्रूंची दरी आहे, आणि तरीही या व्यक्तीने केलेली वाटचाल प्रत्येकाच्या मनाला विचार करायला लावणारी आहे. ही कथा आहे संजय मारुती काकडे यांची ! ज्यांचे आयुष्य दुःखाच्या आघातांनी भरलेले असूनही त्यांनी त्या आघातांवर मात करत उभे राहण्याचे धैर्य दाखवले आहे.
१९७६ साल. भांडेवाडी येथे घडलेल्या एका अपघाताने काकडे कुटुंबाचा आधार हरपला. मारुती काकडे, संजय यांचे वडील, या अपघातात काळाच्या पडद्याआड गेले. एक शिलाई काम करणारे आणि श्री संत सदगुरू गोदड महाराज मंदिरात पुजारी असलेल्या मारुती काकडे यांचे निधन म्हणजे या कुटुंबासाठी आकाश कोसळण्यासारखे होते. लहानगा संजय आणि नंदू यांचा वडिलांच्या मायेचा आधार हरवला होता.
कुटुंबाच्या आयुष्यात आणखी एक भयंकर वळण २०१० साली आले. थोरले बंधू नंदू मारुती काकडे, जे कुटुंबाचा प्रमुख आधार होते, राशीन मार्गावर एका अपघातात मृत्युमुखी पडले. नंदू यांनी सुरू केलेल्या कॅसेट विक्रीच्या छोट्याशा दुकानावर कुटुंबाचा उदरनिर्वाह चालत होता. त्यांच्या जाण्याने संजय यांच्यावर कुटुंबाची पूर्ण जबाबदारी येऊन पडली.
आई केशरबाई यांनी खचून न जाता संजयच्या आधाराने कुटुंबाचा गाडा हाकण्याचा निर्धार केला. पण नियतीला या कुटुंबाला अजून परीक्षा द्यायची होती. २०१३ साली, आईचा कॅन्सरने मृत्यू झाला. ती एक माता होती, जी अखेरच्या श्वासापर्यंत आपल्या मुलासाठी झगडली, पण दुर्दैवाने त्याला एकाकी सोडून गेली.
यावरही नियतीला समाधान नव्हते. २०१६ मध्ये संजय यांची पत्नी सुलभा यांचे कॅन्सरने निधन झाले. संसाराचा डोलारा सांभाळणारी, प्रत्येक दुःखात सोबत देणारी पत्नी गमावणे हे संजयसाठी अपरिमित वेदनादायक होते. त्यांच्या आयुष्याचा खांदा हरपला होता. इतक्या आघातांनंतर कोणीही खचले असते. पण संजय यांनी या दुःखाला आपल्या जगण्याचे कारण बनवले.
कर्जत बस स्टँडसमोर झेरॉक्स आणि टायपिंगचे दुकान चालवत त्यांनी उदरनिर्वाह सुरू ठेवला. सुरुवातीला परिस्थिती खूप कठीण होती. आर्थिक अडचणी, तुटपुंज्या साधनसामग्रीमुळे दुकान चालवणे सोपे नव्हते. पण त्यांच्या मनमिळावू स्वभावामुळे आणि अपार कष्टामुळे त्यांनी हे शक्य करून दाखवले. २०२२ मध्ये त्यांनी अश्विनी यांच्याशी विवाह केला आणि नव्या उमेदीने संसार सुरु केला. जीवनाच्या प्रत्येक वाटेवर आलेल्या संघर्षामध्ये हार न मानता त्यांनी धडपडत उभे राहण्याचा प्रयत्न केला.
संजयच्या जीवनावर विचार करताना एक प्रश्न सतत मनाला छळतो- एखाद्या व्यक्तीवर किती दुःख येऊ शकते ? किती आघात सहन करण्याची मर्यादा असते ? पण काकडे यांच्या संघर्षमय जीवनाने उत्तर दिले आहे की, माणसाची जिद्द ही कोणत्याही संकटापेक्षा मोठी असते. आजही, त्यांच्या चेहऱ्यावर कायम हसू असते. परंतु त्या हास्यामागे लपलेले दुःख फक्त त्यांनाच ठाऊक आहे. त्यांनी सोसलेल्या दुःखाच्या सावल्यांनी त्यांचे जीवन अंधारले असले, तरी त्यांनी जिद्दीचा सूर्य स्वतःच उगवला आहे.
संजयच्या जीवनकथेने आपल्याला शिकवायचे आहे की, दुःखाच्या आघातांना सामोरे जाताना आपण खचून न जाता त्यांना आपल्या सामर्थ्याचे अस्त्र बनवावे. त्यांच्या संघर्षातून मिळणारी प्रेरणा प्रत्येकाला आपापल्या आयुष्यात उभारी देणारी ठरते. आपण त्यांच्यासाठी शुभेच्छा तर देऊच, पण त्यांच्या कडवट संघर्षाचा विचार करून आपल्या आयुष्यातील प्रत्येक क्षणाला नवी दिशा देऊया.
संजय काकडे हे जीवनाचे ते धगधगते दीपस्तंभ आहेत, ज्यांनी संकटांच्या वादळालाही आपल्या निर्धाराने शमवले. त्यांनी दुःखाला पराजय न मानता, त्याला एक नव्या उमेदीने उभे राहण्याचे साधन बनवले. त्यांची कहाणी आपल्याला शिकवते की, जीवन कितीही कठीण असले तरी जिद्द, धैर्य आणि सकारात्मकतेच्या प्रकाशात आपण प्रत्येक अंधाराला मागे टाकू शकतो. अशा या लढवय्या माणसाचे आयुष्य आपल्याला फक्त प्रेरणा देत नाही, तर जीवनाकडे पाहण्याची नवी दृष्टी देते.
कर्जतच्या दादा पाटील महाविद्यालयात एका बाकावर बसून वर्गमित्र राहिलेल्या संजयच्या संघर्षाची कहाणी ही मन हेलावून टाकते. एका साध्या वर्गमित्राच्या रूपात असलेला हा माणूस आज माझ्यासाठी प्रेरणेचा दीपस्तंभ आहे. त्याच्या जिद्द, धैर्य आणि असीम सहनशक्तीला सलाम करत मी त्याच्या पुढील जीवनासाठी मनापासून शुभेच्छा देतो.
