कधी कधी माणसाच्या आयुष्यातले संघर्ष त्याला केवळ मोठेच करत नाहीत, तर इतरांसाठी एक प्रकाशझोत निर्माण करतात. भांबोरा गावातील संतोष रणदिवे यांची कहाणी अशीच आहे. एक उच्चशिक्षित युवक, ज्याने आपला मार्ग स्वतःच्या कष्टांवर आणि ध्येयावर विश्वास ठेवून तयार केला. गावाकडच्या मातीशी नाळ जुळलेली असली तरी त्यांचे स्वप्न आभाळाला गवसणी घालणारे होते.
उच्चशिक्षण घेतल्यानंतर अनेकांना शहरात नोकरीच्या संधी सापडतात, पण संतोष रणदिवे यांनी वेगळा विचार केला. गावातच राहून आधुनिक पद्धतीने आपली शेती आणि स्वतःचा उद्योग सुरू करण्याचा निर्धार त्यांनी केला. शेतामध्ये अनेक प्रयोग करून त्याला आधुनिक तंत्रज्ञानाची जोड देत त्यांनी उत्पादनात वाढ केली आणि कुटुंबाला स्थैर्य प्राप्त करून देणे. पुढे त्यांनी भागीदारीमध्ये फार्मरिच नावाची रासायनिक खत तयार करण्याची कंपनी उभारून स्वतःचा व्यवसाय उभा केला. ही वाट सोपी नाही, अडचणी येतात, अनेक वेळा अपयशाचा सामना करावा लागतो. पण त्यांची जिद्द कधीच कमी पडत नाही. कष्ट करत राहायचे, शिकत राहायचे, अडथळ्यांना सामोरे जाऊन पुढे सरकायचे – हेच त्यांचे जीवनमंत्र आहेत.
संतोष रणदिवे यांनी गावासाठी आणि समाजासाठी स्वतःला वाहून घेतले आहे. ग्रामीण भागातील मुलांना शिक्षणाची संधी मिळावी, त्यांचे भवितव्य उज्ज्वल व्हावे, या हेतूने त्यांनी सहकाऱ्यांसमवेत शंभुराजे इंग्लिश मीडियम स्कूलची स्थापना केली. शिक्षणाच्या अभावाने मागे पडलेल्या मुलांच्या डोळ्यात ते स्वप्नांची ज्योत पेटवू पाहत होते. शेतकऱ्यांच्या वेदनांनी त्यांचे मन कधीच शांत बसू दिले नाही. त्यांच्या प्रत्येक कामात काटेकोर नियोजन, वेळेचा आदर आणि इतरांना संधी देण्याची वृत्ती स्पष्ट दिसते. ते केवळ एक व्यक्ती नाहीत, तर संघर्ष, जिद्द आणि आशेचे प्रतीक आहेत.
शेतीच्या बाबतीतही संतोष सरांनी वेगळा आदर्श घालून दिला. प्रगत तंत्रज्ञान आणि योग्य नियोजन यांचा मिलाफ करून त्यांनी आपल्या शेतीत नवनवे प्रयोग केले. आपल्या हातांनी मातीला सोनं करण्याची क्षमता त्यांच्याकडे आहे. एका वेगळ्या ओळखीने त्यांनी गावातच नव्हे, तर संपूर्ण तालुक्यात प्रगतशील शेतकरी म्हणून आपला ठसा उमटवला.
संतोष सरांची आणखी एक ओळख म्हणजे संवेदनशील पत्रकार. दैनिक लोकमतचे प्रतिनिधी आणि कर्जत माझाचे सहसंपादक म्हणून त्यांनी समाजातील समस्या, शेतकऱ्यांचे प्रश्न आणि गावाचा विकास यावर प्रकाश टाकला. लेखणी ही त्यांची ताकद आहे आणि समाजातील खऱ्या समस्या मांडण्याची त्यांची धडपड नेहमीच दिसून आली आहे.
राजकारणाची गोडी असलेला हा तरुण गावासाठी काम करताना कधी थांबला नाही. सुरुवातीला त्यांनी युवा किसान संघटनेचे काम सुरू केले. शेतकऱ्यांच्या प्रश्नावर त्यांनी दिल्ली येथे जाऊन आंदोलन केले. राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाचे निष्ठावंत कार्यकर्ता म्हणून त्यांनी गावात पहिल्यांदा पक्षाची शाखा उभारली. शरद पवार साहेबांवर त्यांची अढळ निष्ठा आहे. पवारसाहेब त्यांच्यासाठी केवळ नेता नाहीत, तर आदर्श आणि प्रेरणा आहेत.
संतोष रणदिवे यांचे व्यक्तिमत्व जितके कार्यक्षम आहे, तितकेच ते संवेदनशील आहे. प्रत्येक समस्येची जाणीव त्यांना आहे. प्रत्येक गावकऱ्याचा त्रास त्यांना आपल्या मनाचा त्रास वाटतो. कधी शेतकरी संकटात असेल, तर कधी गावाचा एखादा प्रश्न त्यांच्या पुढ्यात येईल – पण ते धावून जातात, उत्तरं शोधतात आणि मदतीसाठी झटतात. उजनीच्या पाणी प्रश्नावर ते नेहमीच कार्यतत्पर असतात. त्यांची ही संवेदनशीलता आणि काम करण्याची वृत्तीच त्यांना इतरांपेक्षा वेगळं बनवते.
ही कहाणी केवळ संतोष रणदिवे यांची नाही, तर आपल्या प्रत्येकासाठी प्रेरणा देणारी आहे. गावाकडची माती, आईवडिलांची स्वप्नं आणि समाजासाठी काहीतरी करण्याची आस यामुळे त्यांनी आयुष्यात मोठे यश मिळवले. वाटेत अडथळे येतात, पण ते कधीच हार मानत नाहीत. त्यांच्या कष्टांवर उभे राहिलेले यश हे आज प्रत्येक तरुणाला सांगत आहे – स्वप्नं मोठी बघा आणि मेहनतीने ती पूर्ण करण्यासाठी वाटचाल करा.
संतोष रणदिवे यांच्या जीवनाचा हा प्रवास प्रत्येकाला शिकवण देतो – संकटे आली तरी कधीही थांबू नका, समाजासाठी काहीतरी चांगले करण्याची धडपड करत राहा. अशा कर्तृत्ववान माणसांनीच गाव, समाज आणि देशाचा विकास होतो. संतोष सरांच्या कष्टांची ही कहाणी आजच्या पिढीला खऱ्या अर्थाने प्रेरणा देणारी आहे.
